انحراف چشم شايد واضح بوده و یا آنکه صرفا بعضی اوقات وجود داشته باشد. در انحراف چشم، در شکلي که یک چشم به سمت جلو نگاه می کند، چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا و یا پایین می چرخد.
هرشکل انحراف از هم راستایی درست چشمها را لوچی یا استرابیسم (به لاتين: Strabismus) میگویند. انحراف چشم به معناي نبود هماهنگی حرکت عضلات چشم یا عدم توانایی تمرکز بین دو چشم که سبب میشود چشمها در جهات مختلفي قرار بگیرند. این بیماری یکی از مشکلات شایع چشم پزشکی است ودر ۴٪ موارد در گروه سنی اطفال و بزرگسالان دیده میشود.
«استرابیسم» شايد در یک یا دو چشم، به سمت داخل (چشم های ضربدری ) یا خارج (چشم نهنگ) به سمت بالا یا پایین باشد. در نوعی از انحراف چشم بشکل مخفی ميباشد و انحرافی است که با حذف دید دو چشمی (بستن یک چشم) نمايان می شود و به «استرابسیسم مخفی» یا «هتروفوریا» معروف است. استرابیسم آشکار را «هتروتروپی» یا «تروپی» گفته ميشود. استرابیسم سبب دوبینی و کم شدن دید عمق و در موارد تک چشمی و در حالت عدم درمان سبب به آمبلیوپی (تنبلی چشم) میشود. هم راستایی چشم ها در بدو تولد کاملا تکامل نیافته است . تغییر موقعیت تکامل حقیقی چشم در ۳ تا ۴ ماهگی خود را نشان می دهد واما شايد در کودکی یا دیرتر رخ دهد
بعضی اوقات چشم چرخیده به وضعیت اصلی و مستقیم برگشته و برعکس چشم مستقیم از موقعیت خود خارج می شود.
استرابیسم در کودکان شایع ميباشد، ولی ممکن است در سنین بالاتر نیز دیده شود
شايد یک یا هر دو چشم فرد به داخل (چشمهای ضربدری یا ایزوتروپی) یا خارج (چشم نهنگ یا اگزوتروپی) بچرخند. به ندرت انحراف چشمها به شکل بالا و پایین ميباشد. نوعی از انحراف چشم بشکل مخفی ميباشد و با حذف دید دو چشمی (بستن یک چشم) مشخص میشود که به استرابسیسم مخفی یا هتروفوریا (Heterophoria) معروف است. استرابیسم آشکار را هتروتروپی heterotropia یا تروپی میگویند. ایزوتروپی بيشترين نوع استرابیسم ميباشد.
قرارگیری طبیعی چشم ها در طی دوران کودکی، امکان تکامل دید مناسب این سنین را فراهم می سازد. قرارگیری غیر طبیعی مانند آنچه در استرابیسم دیده می شود، سبب کاهش دید یا آمبلیوپی (تنبلی چشم) خواهد شد.
مغز تصویر چشم بهتر را تشخیص داده و تصویر چشم ضعیف تر یا آمبلیوپیک را حذف می کند. این موضوع تقریبا در نیمی از کودکان مبتلا به استرابیسم اتفاق می افتد.
آمبلیوپی را می توان با بستن چشم بهتر و تقویت و بهبود بینایی چشم ضعیف تر، درمان نمود. اگر آمبلیوپی در همان سال های نخست زندگی تشخیص داده شود، درمان آن اغلب موفقیت آمیز خواهد بود، ولی در صورتی که درمان آن به تاخیر افتد، آمبلیوپی یا افت دید وضعیتی دایمی پیدا خواهد کرد. قاعدتا هر قدر آمبلیوپی زودتر درمان شود، دید بهتری تامین خواهد گردید.
جراحی انحراف چشم عمل از طریق فضای سه میلیمتری انجام و انحراف چشم حتی در فردای عمل و در صورت اصلاح نشدن، بدون نیاز به جراحی مجدد با بخیه موجود در چشم قابل تنظیم است.
انحراف با جراحی کاملا اصلاح میشود یا اینکه امکان برگشت آن وجود دارد؟
ايا انحراف چشم بعد از عمل جراحي قابل بر گشت است
1) موقعی که به دلایل مختلف از جمله تنبلی چشم و هر عاملی که مانع دید دو چشمی شود به دلیل آنکه بیمار از آن چشم تنبل و یا چشمی که دید خیلی کم دارد استفاده نمیکند شانس برگشت و یا برعکس تصحیح زیادتر انحراف بیشتر خواهد بود، ولی لازم است توضیح داده شود که حتی در این موارد هم امکان دید دو چشم به میزان ضعیف وجود داشته و ممکن است انحراف برگشت نکند، ولی اگر هم عود کند شانس عمل جراحی مجدد وجود خواهد داشت و اکثرا پس از عمل دوم شانس برگشت کم خواهد بود.
2) موقعی که دید دو چشمی ایجاد شده و هر دو چشم بتوانند از شیء مورد نظر در یک زمان تصویر بگیرند. در این حالت شانس برگشت انحراف خیلی کم بوده و به عبارت دیگر عمل موفقیتآمیز خواهد بود.
1.در سه روز اول بعد از عمل از محافظ چشم (شیلد) استفاده نمائید.
چشم خود را موقع خواب با استفاده از محافظ بمدت سه هفته بعد از عمل محافظت كنید.
در صورتیكه از چسب استفاده می كنید دقت نمائید كه تمیز بماند و در صورت تیره دار و آلوده شدن و تغییر رنگ سریعاً تعویض نمائید.
به پشت یابه پهلو دراز بكشید و از قرارگرفتن به پهلوی عمل یا شكم خودداری كنید.(تایك هفته)
چشم خود را با پنبه یا گاز استریل, با استفاده از آب جوشیده ولرم از داخل به خارج پاك كنید.
از زدن دستمال كاغذی یا انگشت به چشم خودداری كنید.
قبل و بعد از ریختن دارو در چشم دستهای خود را بشوئید.
از مالیدن و فشردن چشم خودداری كنید.
از بلندكردن و جابجایی اجسام سنگین خودداری نمائید.
حداقل تا سه روز بعد از عمل از شستشوی صورت خودداری كنید و پس از آن با نظر پزشك می توانید شستشو را شروع نمائید.
شستشوی صورت به ملایمت انجام گیرد و از پاشیدن و زدن آب به صورت و چشم ها خودداری شود.
تا یك هفته سر خود را نشوئید.
تا ۵ روز فعالیتهای خود را محدود كنید.
عطسه و سرفه های پرفشار و زورزدن در موقع اجابت مزاج برای چشم عمل شده مضر است, برای رفع آنها اقدام نمائید.
از فین كردن ناگهانی و پرفشار خودداری نمائید.
از خم شدنهای طولانی بپرهیزید.
از انجام حركات خشن و ناگهانی بپرهیزید.