تخلیه چشم و پروتز چشم

برخی موارد به دلیل ضربه, عفونت, ناهنجاريهاي مادرزادی, و يا بيماري هاي اكتسابي ؛ شخص يك چشم خود را از دست ميدهد. در اين موارد هدف چشم پزشك احياي ظاهر شخص با استفاده از پروتز متحرك میباشد. در سال های اخير كاشت پروتزهاي متخلخل كروي سبب نتايج بهتر و عوارض كمتر در جراحي كاشت پروتز در كاسه چشم شده است
دو ماده رايج پروتز ها پروتزهای متخلخل كروی از قبیل هيدروكسی آپاتيت و پلی اتيلن مي باشد. بیشتراين مواد در درون نسوج خود بيمار يا بافت دهنده قرارگرفته و پس از تخليه چشم,داخل كاسه چشم كاشته مي شوند.بعد عضلات خارج كره چشمي روي آن دوخته مي شوند تا سبب حركت طبيعی پروتز شود. بعد از فروكش كردن التهاب پروتز چشم مصنوعی روی آن سوار مي شود.

انواع پروتز چشمی

پر کاربرد ترین نوع چشم مصنوعی ایمپلنت های کروی در اندازه و شکل چشم میباشد که جراح در کاسه چشم که همان مدار چشم است بعد از تحلیه چشم قرار میدهد. همانطور که فرایند درمان را می گیرد، دیگر بافت ها و عروق خونی به درون و اطراف ایمپلنت در محل نگهدارنده مدار قرار داده میشود
عمل تخلیه چشم عبارتست ازبیرون آورن کامل کره چشم و یا محتویات آن که بدلایل مختلفی صورت می پذیرد.
از دلایل شایع آن عدم وجود دید درچشم همراه با درد پیشگیری ازصدمه به چشم مقابل برداشتن تومورهای داخل چشم و اصلاح وضیعت ظاهری بیمار می باشد.
در شرایطی که فرد، فقط دچار مشکل ظاهری دریک چشم نابینا باشد عمل تخلیه چشم می توان از لنزهای تماسی مشابه با قسمت رنگی چشم (شامل قرینه عنبیه و مردمک) استفاده نمود.
دربعضی موارد نیز میشود طی یک عمل جراحی نسبتا کوچک، حس خارجی ناحیه چشم راکاهش داد و بعد از پروتزهای نازک شامل بخش رنگی و سفید رنگی خارجی کره چشم استفاده کرد. درشرایط عدم تحمل نهایتا تخلیه چشم فقط راه اصلاح ظاهر بیمارخواهد بود .درموقع تخلیه چشم یک بافت اسفنجی شبیه به استخوانهای بدن بجای کره چشم قرارداده می شود و عضلات چشم به آن متصل می گردد . در انتهای عمل یک پروتز بی رنگ ( کونفورمو) در زیر پلکها روی بافت جایگزین کره چشم قرار میگیرد پس از حدود۶ هفته پروتز بی رنگ بایک پروتز شبیه به چشم طبیعی تعویض می شود.
۱۲- ۶ماه بعد ازعمل جراحی و پس از تستهای موید رشد عروق به درون بافت اسفنجی، عمل سوراخ کردن بافت اسفنجی انجام می شود و تا ۲هفته بعد اتصال پروتز صورت می گیرد تاحرکت کامل در پروتز مشابه با چشم مقابل حاصل گردد. گاهی به علت حرکت قابل قبول در پروتز عمل سوراخ کردن انجام نمی شود.

اجزای چشم مصنوعی

پیش از جایگذاری چشم مصنوعی، باید یک مرحله اصلی انجام شده باشد. نخستین کار خارج کردن چشم بیمار یا آسیب دیده (enucleation) بوسیله یجراح متخصص میباشد. اما آنچه که در این مرحله بسیار حیاتی است، حفظ عضلات متصل به صلبیه (سفیده چشم) است. کارگذاری چشم مصنوعی بلافاصله پس از جراحی تخلیه چشم انجام می گیرد.
بعد جراح عصب بینایی را قطع مینماید. هسته اصلی پروتز چشمی، “ایمپلنت چشمی” است. این ایمپلنت در کره چشم قرار می گیرد تا حجم چشم حفظ شود. نقش دیگر ایمپلنت، حفظ حرکات طبیعی چشم میباشد. امروزه ایمپلنت های چشمی از مواد Porous (خلل و فرج دار) ساخته می شوند. در نتیجه، رگ های خونی می توانند در منافذ ایمپلنت رشد کنند. این ماده از جنس Porous Polyethylene میباشد که به شکل synthethic (کارخانه ای ) تهیه می شود. از آنجا که ساختار مواد Porous همانند مرجان یا بافت استخوان اسفنجی میباشد، امکان ادغام ایمپلنت با سلول های بدن فراهم می شود. از مزایای این ادغام می توان به موارد زیر اشاره کرد
۱) کاهش احتمال پس زنی ایمپلنت توسط سیستم ایمنی
۲) حفظ پاکیزگی ایمپلنت به صورت بخشی از نظام طبیعی بدن.
عصب بینایی در پشت ایمپلنت قطع می شود. از بین ۶ عضله حرکتی چشم، چهار عضله به ایمپلنت متصل می شوند. به این ترتیب حرکات چشم تا حد بسیار خوبی به طور طبیعی جلوه خواهد کرد. بعد بافت ملتحمه (غشاء مخاطی درون کره چشم و پلک ها) بر روی ایمپلنت کشیده می شود. درآخر یک conformer (دیسک پلاستیکی یا سیلیکونی) در جلوی چشم قرار می گیرد که پس از بهبودی کامل محل جراحی، این قطعه با پروتز جایگزین می شود.
در فضای باقیمانده، خارجی ترین قطعه یعنی “پروتز چشم مصنوعی” جای می گیرد. این قطعه به صورت سفارشی و بر اساس مشخصات فردی (شامل رنگ چشم) ساخته شده و تنها بخش removable (برداشته شدنی) است. زمان کارگذاری پروتز تا هنگام بهبودی کامل کره چشم پس از جراحی و برداستن conformer به تعویق می افتد.